Frankn

Germoansche Stammn round 50 p. Chr. (de Frankn in 't rôod)

De Frankn (Latyn: Franci of gens Francorum) woarn West-Germoansche stammn die in 't begun van uze joartellienge ten nôordn en ôostn van de Nederreyn leefdn. Olgauwe begostn ze met hunder invoasies. Ze vieln ‘t Romeins Ryk binn en vestigdn hunder over hêel 't nôordelik Gallië.

De Salische en Ripuarische Frankn

D’r wierd ol vroeg 'n ounderscheid gemakt tusschn Salische Frankn en Ripuarische Frankn.

• De Salische Franken vestigdn hunder officieel in 358 in Toxandrië, ’t gebied tusschn de Moas en de Schelde, België en Holland van nu.
• De Ripuarische Frankn verbleevn zudelikker, ter oogte van Keuln, round de Reyn.

In den tyd van de volksverplatsiengn vestigdn de Ripuarische Frankn hunder an den andere kant van de Reyn in Gallië. Keuln kwam in hunder handn en ze bezettegen de streke tusschn Koblenz, Trier en Metz. Round 440 plunderdn ze de stad Trier. Achter e gevecht slôot de Romeinsche veldeer Flavius Aetius 'n verdrag, woarby dat ’n de verantwoordelikheid gaf an de Frankn vo de middenlôop van de Reyn te verdedign.

In 358 krêegn de Salische Frankn van de Romeinn de stoatus van foederati (boundgenootn) over ‘t Romeins gebied in de Scheldevalleie en tusschn de grôte riviern. De stoatus van foederati wilde zeggn da de Frankn mostn zorgn vo de verdedigienge van da stik van ‘t Romeins Ryk. Ze mostn ton gin belastiengn betoaln. De Salische Frankn profiteerdn doavan en controleerdn ol gauwe hêel Holland (ounder de riviern) en Nôord-België van nu. Ze paktn de macht over.

Chlodio, keunienk van de Salische Frankn in 425

De Meroviengers

Tusschn 428 en 448 stound ’t gebied ounder ’t gezag van Chlodio. Je kôos Doornik ols machtscentrum. Je wierd ipgevolgd deur zyn zeune Merovech, die de noamgever was van de dynastie van de Meroviengers. Zyn zeune, Childerik I was de voader van Clovis I.

In 481 volgde Clovis zyn voader ip ols keunienk van de Salische Frankn in Doornik. Je was ton zestien joar oud. Je liet hem loater bekêern tout de Rôomsche kerke en liet hem in Reims doopn deur bisschop Remigius. Uze streekn kwoamn in de volgnde êeuwn mêer en mêer ounder invloed van ’t christelik gelôof.

Clovis hèt ol de Frankn ounder êen leider verênigd en in 486, tien joar achter ’t ofzettn van de latste keizer van ’t West-Romeins Ryk, Romulus Augustulus, versloegt ‘n Syagrius, de latste Romeinsche gouverneur in ’t nôordn van Gallië. ’t West-Romeins Ryk wierd nu vervangn deur ‘t Frankisch Ryk.

’t Nieuw dêel van zyn ryk wierd Neustrië (‘t nieuw land) genoemd en 't oud ôorsprounkelik gebied, Austrasië (‘t ôostelik land).

Achter den dôod van Clovis wierd zyn ryk verdêeld ounder zyn vier zeuns en woarn d’er constant spanniengn tusschn Austrasië en Neustrië. Mêer of hounderd joar lank woarn z’in oorloge. De gebiedn zyn nog verênigd gewist ounder Chlotarius en ôok ounder Clothar II, moa da deurde nie lange.

In de 7ste êeuwe begost de periode van de Hofmeiers. Pepeyn van Herstal, Hofmeier van Austrasië, van 't huus van de Pepinidn, versloeg in 687 Berthar, Hofmeier van Neustrië, in Tertry. Van nu vôors woarn de twêe rykn definitief verênigd. Pepeyn van Herstal was de latstn van de Pepinidn omda zyn ounwettige zeune, Karel Martel, nie erkend was.

’t Huus van de Pepinidn wierd ipgevolgd deur de Karoliengers.

De Karoliengers

Ot de zeune van Karel Martel, Pepeyn de Kortn, in 751 keunienk van de Frankn kwam en Bourgondië overwonn haad, begostn de noamn en de binngrenzn te vervoagn en wierd er ollene nog moa geklapt van ‘t Frankisch Ryk.

In ’t joar 800 wierd Pepeyns zeune, Karel de Grôotn ip Kestdag deur paus Leo III gekrôond tout nieuwe keizer van 't West-Romeins Ryk, 'n titel die nie mê sedert 476 in West-Europa gebruukt was en dus achter 'n ounderbrekienge van 324 joar. ’t Ryk wierd theoretisch were vôortgezet ols ’t Karolingisch Hillig Rôoms Ryk.